ERGOTERAPİ
Dil ve Konuşma Terapistleri (DKT), bireylerin dil, konuşma, ses, yutma ve beslenme alanlarında yaşadıkları zorluklara yönelik tanılama, tedavi ve rehabilitasyon süreçlerini yöneten sağlık profesyonelleridir. İlgilendikleri başlıca alanları şu şekilde sıralayabiliriz:
1. Dil Bozuklukları
Dil bozuklukları, bireylerin dili anlama (alıcı dil) ve ifade etme (ifade edici dil) becerilerinde yaşadıkları sorunları kapsar. DKT’ler bu bozuklukların türüne göre terapi planları oluşturur.
Gecikmiş Dil Konuşma: Gecikmiş dil konuşma, bireylerin yaşlarına göre beklenen dil ve konuşma becerilerini zamanında geliştirememesi durumudur. Bu durum, çocukların belirli bir yaş aralığında kelime dağarcıklarını geliştirmemesi, basit cümleler kurmaması veya anlaşılır bir şekilde konuşamaması şeklinde kendini gösterebilir.
Belirtiler:
1. Kelimeleri Geç Öğrenme: Beklenenden daha geç yaşta kelime kullanmaya başlama.
2. Kısıtlı Kelime Dağarcığı: Aynı yaş grubundaki çocuklarla karşılaştırıldığında daha az kelime kullanma.
3. Anlaşılabilirlik Sorunları: Konuşmaların başkaları tarafından anlaşılmaması.
4. Cümle Kurma Zorlukları: Basit cümleler kurmakta zorlanma veya cümlelerin yapısının bozulması.
Afazi:
Afazi, beyin hasarı sonucu ortaya çıkan ve dil becerilerini etkileyen bir iletişim bozukluğudur; genellikle inme, kafa travması veya beyin tümörleri gibi durumlar sonucunda gelişir. Bu durum, bireylerin konuşma, anlama, yazma ve okuma yeteneklerinde zorluklara yol açabilir. Afazi, Broca afazisi (konuşma üretiminde güçlük), Wernicke afazisi (anlaması zor ama akıcı konuşma) gibi çeşitli türlere ayrılır. Belirtileri arasında kelime bulmada zorluk, başkalarının söylediklerini anlamada güçlük ve yazılı kelimeleri anlamada sorunlar bulunur. Tedavi süreci, dil ve konuşma terapistleri tarafından yürütülerek bireyin iletişim becerilerini geliştirmeye yönelik özelleştirilmiş seanslar ve aile eğitimi ile desteklenir.
Dil ve Öğrenme Güçlükleri: Dil ve öğrenme güçlükleri, bireylerin dil becerilerini, okuma, yazma ve genel öğrenme yeteneklerini etkileyen durumları ifade eder. Bu güçlükler, çocukların dil gelişiminde gecikmelere yol açabilir, kelime dağarcıklarını ve iletişim becerilerini sınırlayabilir. Okuma ve yazma becerilerindeki zorluklar, genellikle disleksi gibi spesifik öğrenme bozukluklarıyla ilişkilendirilir ve bireylerin akademik başarılarını olumsuz etkileyebilir. Duyusal algılamalar, dikkat sorunları veya çevresel faktörler de dil ve öğrenme güçlüklerine katkıda bulunabilir. Erken müdahale ve dil terapisi, bu güçlüklerin üstesinden gelinmesine yardımcı olmak için kritik öneme sahiptir, bireylerin iletişim becerilerini geliştirmelerine ve öğrenme süreçlerinde daha başarılı olmalarına destek sağlar.
2. Konuşma Bozuklukları
Konuşma bozuklukları, seslerin çıkarılmasında ve konuşma akıcılığında yaşanan problemleri içerir.
• Artikülasyon bozuklukları, bireylerin sesleri ve kelimeleri doğru bir şekilde üretememesi durumudur. Bu bozukluklar, genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkar, ancak yetişkinlerde de görülebilir. Artikülasyon bozuklukları, seslerin yanlış veya eksik telaffuz edilmesiyle karakterizedir.
Fonolojik Bozukluklar:
Fonolojik bozukluklar, çocuğun konuşma seslerini dilin kurallarına uygun olarak kullanamaması ya da konuşma seslerini yanlış çıkarması durumudur. Bu tür bozukluklarda çocuklar belirli sesleri atlayabilir, yer değiştirebilir veya yanlış sesleri kullanabilir. Örneğin, bir çocuk “top” yerine “kop” diyebilir veya “ç” ve “ş” gibi sesleri karıştırarak yanlış kullanabilir. Bu bozukluk, çocuğun dilin ses sistemini anlamasında bir zorluk yaşadığı anlamına gelir ve çocukla yapılan terapi süreci sesleri doğru üretme ve yerleştirme becerilerini geliştirmeyi hedefler.
• Kekemelik, konuşmanın akıcılığında zorluklar yaşanması durumudur. Bu durum, seslerin, hecelerin veya kelimelerin tekrarı, uzatılması veya duraksamalarla kendini gösterir. Kekemelik, bireylerin iletişim kurma becerilerini etkileyebilir ve sosyal, duygusal ve psikolojik zorluklara yol açabilir.
Başlıca Özellikler:
1. Ses veya Kelime Tekrarları: Birey, bir sesi veya kelimeyi tekrarlayabilir (örneğin, "b-b-bu" veya "ben, ben, ben").
2. Uzatma: Seslerin veya hecelerin uzatılması (örneğin, "sssssaat").
3. Duraksamalar: Konuşma sırasında beklenmedik duraksamalar veya kesintiler.
4. Fiziksel Belirtiler: Konuşma sırasında yüz hareketleri, göz kırpma veya diğer bedensel gerginlikler.
Nedenler:
Kekemeliğin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik, çevresel ve nörolojik faktörlerin bir kombinasyonunun rol oynadığı düşünülmektedir. Kekemelik genellikle çocukluk döneminde başlar ve bazı bireylerde ergenlik dönemine kadar devam edebilir.
• Hızlı Bozuk Konuşma (Cluttering): Hızlı bozuk konuşma, konuşmanın hızlı ve düzensiz bir şekilde ilerlemesi durumudur. Bu bozuklukta kişi, hızlı konuştuğu için kelimeleri eksik veya yanlış telaffuz eder, bu da konuşmayı anlaşılmaz hale getirir. Hızlı bozuk konuşmada duraksamalar, kelimelerin atlanması, sesleri